نکاتی که برای سرمایه‌گذاری در پروژه NFT باید در نظر بگیرید

این روزها رهبران و نخبگان عرصه‌های مختلف همگی درباره آینده و ارتباط میان دنیای واقعی و مجازی صحبت می‌کنند و در‌حال‌حاضر نیز، بخشی از آینده همراه ماست. ارزهای دیجیتال و امکان سرمایه‌گذاری در پروژه NFT به‌ یکی از بلوک‌های سازنده پلی میان دنیای واقعی و مجازی تبدیل شده است.

در این مقاله، قصد داریم درباره این مسیر ارتباطی به آینده و دنیای مجازی بیشتر صحبت کنیم و توضیح دهیم NFT چیست^[1] و انواع آن کدام‌اند و چگونه از بین انبوه پروژه‌ها، بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری را انتخاب کنیم؛ پس تا پایان مطلب همراه ما باشید.

مفهوم NFT چیست؟

NFTیا توکن غیرمثلی (Non-fungible token) نوعی دارایی دیجیتال کمیاب و منحصربه‌فرد است. به‌زبان ساده‌تر، NFT رسیدی دیجیتالی است که مالکیت کالا را اثبات می‌کند و نشان می‌دهد چه زمانی آن کالا را خریده‌ و چقدر برای آن پرداخت کرده‌اید. حال اصطلاح مثلی‌بودن به چه معناست؟ هر کالا در صورتی مثلی یا تعویض‌پذیر (Fungible) خواهد بود که با کالایی مشابه بتوان را جایگزین کرد. بنابراین، پول فیات قابل‌تعویض یا مثلی است؛ چون می‌توانید یک اسکناس ۱‌دلاری را با اسکناس ۱دلاری دیگر تعویض کنید.

به‌طور مشابه ارزهای دیجیتال نیز مثلی و قابل‌تعویض هستند؛ اما NFTها همان‌طور‌که از نامشان پیداست، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که قابل‌تعویض نباشند. ازاین‌رو، نمی‌توان NFT را با کالایی مشابه تعویض کرد؛ چراکه هر NFT مالکیت دارایی منحصربه‌فردی را نشان می‌دهد که معادل قابل‌تعویضی برایش وجود نداشته باشد. پس توجه کنید که هر NFT سابقه مالکیت دارایی منحصربه‌فرد را نشان می‌دهد و نه خود آن دارایی را.

بیشتر بخوانید: آشنایی با ۴ کاربرد NFT در دنیای واقعی^[2]

آشنایی با انواع NFT

احتمالاً تا این‌جا دید کلی درباره NFT پیدا کرده‌اید. اکنون با بررسی انواع توکن‌های غیرمثلی و کاربردهای مختلف آن‌ها، به این موضوع می‌توانید دقیق‌تر نگاه کنید و تصمیم درست‌تری درباره سرمایه‌گذاری در پروژه NFT بگیرید.

هنر کلکسیونی

رایج‌ترین‌ نوع NFT آثار هنری کلکسیونی است که آن نیز به چند دسته مختلف تقسیم می‌شود:

• تصاویر نمایه یا پروفایل (PFP): به‌احتمال زیاد تاکنون مجموعه NFT میمون‌ها، گربه‌ها، پنگوئن‌ها، کریپتوپانک‌ها و… را دیده‌اید. از این NFTها به‌عنوان تصاویر پروفایل شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌شود.
• هنر مولّد: هنری منحصربه‌فرد است که الگوریتم آن را تولید می‌کند؛ اما سبک خاصی مانند آثار هنری سنتی دارد.
• آثار هنری اورجینال: این مدل از NFT بیشترین اشتراک را با هنر آنالوگ دارد؛ چون هنرمندان آثار منحصربه‌فردی را ایجاد و آ‌ن‌ها را به NFT تبدیل می‌کنند. اثری مانند «هرروز؛ ۵۰۰۰ روز نخست» (Beeple’s Everydays: The First ۵۰۰۰ Days) معروف‌ترین نمونه‌ این دسته‌بندی است.

عکس

حفظ حق کپی‌رایت عکس برای عکاسان همیشه مشکلی جدی بوده است. NFT با ثبت مالکیت اثر روی بلاک چین، نوعی سند مالکیت دیجیتالی برای عکاس ایجاد و با حذف واسطه‌ها، سود بیشتری نصیب هنرمندان می‌کند.

کلکسیون‌های ورزشی

اگر تا‌به‌حال کارت‌های پوکمون (Pokémon) یا بازیکنان فوتبال را جمع‌آوری کرده باشید، باید بدانید NFT‌ها مدلی پیشرفته‌تر از این آیتم‌های کلکسیونی هستند و احتمالاً داشتن آن‌ها برایتان جذاب خواهد بود. یکی از پروژه‌های محبوب‌ با محوریت آثار ورزشی و کلکسیونی، NBA Topshots است که کلیپ‌های ویدئویی از لحظات نمادین بازی‌های NBA را می‌فروشد.

بازی

آیتم‌های درون بازی نوع دیگری از کلکسیون‌های مبادله‌شدنی هستند. برای مثال، سورر (Sorare)^[3] نوعی بازی فوتبال فانتزی است که در آن می‌توانید کارت‌های NFT بازیکنان را بخرید. بسیاری دیگر از بازی‌های مبتنی‌بر بلاک چین و متاورس‌ نیز وجود دارند که در آن‌ها می‌توانید شخصیت‌ها و آیتم‌ها یا حتی قطعه زمین بخرید.

سرمایه‌گذاری در پروژه NFT دارایی‌های واقعی

اگر در دنیای واقعی ملکی داشته باشید، سند نشان‌دهنده مالکیت شما را نیز خواهید داشت؛ مثلاً تکه کاغذی فیزیکی که ثابت می‌کند شما مالک هستید. بااین‌حال، این نوع اثبات مالکیت و کاغذبازی‌ها در حال حذف‌شدن هستند. در آینده، خانه‌ها و آپارتمان‌ها می‌توانند به توکن (NFT) تبدیل شوند و این NFTها جای سندهای سنتی را بگیرند.

موسیقی

NFT‌ موسیقی حکم گواهی مالکیت خالق اصلی قطعه اثر موسیقی را دارد. در‌حقیقت، هنرمندان فعال در این حوزه می‌توانند توکن NFT موسیقی خود را به هرکسی بفروشند. درعین‌حال، آنان برای همیشه حق خواهند داشت تا هرگونه تغییری را در محتوای آثارشان ایجاد کنند. 

بیشتر بخوانید:توکن‌های غیرمثلی فیلمی (Film NFT) چیست؟^[4]

نکاتی که برای سرمایه‌گذاری در پروژه NFT باید در نظر بگیرید

خرید‌و‌فروش و معامله NFTها با سایر ارزهای دیجیتال تفاوت‌هایی دارد؛ زیرا در حال خرید اثر هنری ارزشمندی هستید که در قالب نوعی توکن به شما ارائه می‌شود. بنابراین علاوه‌بر نکات زیبایی‌شناسی و هنری، باید موضوعات فنی و دیگری را نیز در نظر بگیرید. در‌ادامه، شش نکته مهمی را باهم مرور می‌کنیم که پیش از سرمایه‌گذاری در پروژه NFT باید به آن‌ها توجه کنید.

سرمایه‌گذاری در پروژه‌‌های NFT‌ که واقعاً دوست دارید

به‌‌عنوان اصل کلی، همیشه NFT را بخرید که واقعاً دوستش دارید. با خود فکر کنید که اگر ارزش این NFT کاهش پیدا کند، آیا همچنان آن را دوست خواهید داشت یا فقط به امید سود بالقوه‌ آن را می‌خرید؟

گیر‌افتادن در ایده یک‌شبه ثروتمند‌شدن واقعاً فراگیر شده است. پیشنهاد می‌کنیم به‌هیچ‌عنوان با این تفکر وارد حوزه NFT نشوید. نظرسنجی‌ای نشان می‌دهد که ۸۲درصد از خریداران NFT با انگیزه سرمایه‌گذاری و کسب سود فراوان وارد این حوزه شده‌اند. نکته جالب‌ در این نظرسنجی آن است که زنان شرکت‌کننده درمقایسه‌با مردان توجه بیشتری به جنبه هنری NFTها نشان دادند و سود بالقوه اولویت بعدی آن‌ها برای انتخاب NFT‌ بود.

کارایی NFT را در نظر بگیرید

اگر درباره ارزش هنری NFT شک دارید، کاربرد آن را در نظر بگیرید. از خود بپرسید که این پروژه NFT چه کاربردی می‌تواند داشته باشد. برای مثال، این روزها از بودجه فیلم‌های سینمایی تا راه‌اندازی پلتفرم‌های آموزشی از NFT استفاده می‌شود. این فناوری جدید می‌تواند برای گیمرها نیز بسیار پرکاربرد باشد.

NFT می‌تواند برای دسترسی به جامعه، رویدادهای مختلف، دارایی‌های بازی‌های ویدئویی و… به‌کار برده شود؛ بنابراین، کارایی NFTها معیاری مهم در انتخاب و خرید آن‌ها به‌شمار می‌رود.

سرمایه‌گذاری در پروژه NFT کمیاب

NFTها اغلب در قالب مجموعه ارائه می‌شوند. برای مثال، بورد ایپ (Bored Ape Yacht Club) یا مکاورس (MekaVerse) یا گروه‌های صلح (PEACEFUL GROUPIES) را در نظر بگیرید. این مجموعه‌های NFT از آثار هنری در قالب NFT تشکیل شده‌اند که هرکدام ویژگی‌های متفاوتی دارند.

برخی مواقع ویژگی‌های بیشتر برابر با ارزش بیشتر NFT است؛ اما گاهی نیز این‌طور نیست و آواتارهای ساده‌تر مانند NFT اولیه میمون کسل یا بود ایپ ارزشمندتر هستند.

بنابراین، اگر می‌خواهید تعیین کنید که آیا NFT ارزش خرید دارد یا خیر، ابتدا باید کمیاب‌بودن ویژگی‌های آن را بررسی کنید و به‌دنبال NFT با کمترین شباهت با دیگر اعضای مجموعه بگردید. این درصدها را می‌توانید در قسمت Properties در صفحه NFT مدنظر مشاهده کنید.

علاوه‌بر‌این، بررسی خصوصیات NFT راهی عالی برای تأیید قانونی‌بودن آن است. بسیاری از حساب‌های کلاه‌برداری کپی‌هایی از NFT‌های محبوب را آپلود می‌کنند؛ اما نمی‌توانند بخش Properties‌ را کپی کنند. بنابراین، به‌عنوان تدبیری امنیتی این بخش را زیر‌نظر بگیرید.

بیشتر بخوانید: ان‌اف‌تی‌فای (NFTfi) چیست؟^[5]

اعتبار فروشنده NFT را بررسی کنید

مانند توییتر یا اینستاگرام فروشندگان رسمی NFT نیز در بازارهایی مانند اوپن سی (OpenSea) یک نشان (تیک) تأیید آبی درکنار نام کاربری‌شان دارند تا ثابت کنند که می‌توان به آنان اعتماد کرد و حساب‌شان جعلی نیست. پس اگر به‌دنبال خرید از فروشنده‌ای معروف مانند ورد آو وومن (World of Women) یا کول کتس (Cool Cats NFT) هستید، مطمئن شوید که حساب کاربری آن‌ها تأیید شده باشد.

با‌این‌حال، نشان تأیید همواره دلیل بی‌چون‌و‌چرایی برای مشروعیت فروشنده نیست؛ زیرا بسیاری از فروشندگان معتبر NFT در پلتفرم‌های خاصی فعالیت می‌کنند؛ اما نشان تأیید ندارند؛ درست مانند اینفلوئنسرهایی که هنوز در رسانه‌های اجتماعی نشان آبی نگرفته‌اند. بنابراین، اگر می‌خواهید از حسابی تأیید‌نشده خرید کنید، حتما بخش Properties توکن را به‌عنوان معیاری پشتیبان بررسی کنید.

همچنین، حساب‌های رسانه‌های اجتماعی فروشنده را می‌توانید بررسی کنید تا ببینید آیا دنبال‌کنندگان واقعی دارد که بتواند مشروعیت آن را تأیید کند یا خیر.

بیشتر بخوانید: F-NFT یا NFT تقسیم‌شده چیست؟ روشی متفاوت برای خرید توکن‌های غیرمثلی^[6]

کارمزد بازار NFT را در نظر بگیرید

هنگامی‌که ارز دیجیتالی را مبادله می‌کنید یا NFT را می‌خرید، از شما کارمزدی دریافت می‌شود. به‌عنوان مثال، اوپن سی (Open Sea) ۲.۵درصد کارمزد تراکنش را از فروشندگان دریافت می‌کند؛ اما خریداران NFT به پرداخت هزینه تراکنش نیازی ندارند. این موضوع برای اکثر بازارهای NFT نیز صادق است.

دراین‌میان، برخی از پلتفرم‌ها از هر دو طرف تراکنش کارمزد دریافت می‌کنند؛ مثلاً رریبل (Rarible) به‌ازای هر تراکنش ۲.۵درصد کارمزد را از خریدار نیز دریافت می‌کند. بنابراین، قبل از خرید مطمئن شوید که از هزینه‌های موجود در پلتفرم انتخابی خود مطلع هستید.

نقدینگی NFT و حجم بازار

NFTها نقدینگی مشخصی ندارند؛ بنابراین، نمی‌توانید در هر زمانی NFT را مانند ارزهای دیجیتال به‌آسانی به پول تبدیل کنید. این مسئله ممکن است برای کسانی مشکل‌ساز باشد که با هدف کسب سود در NFT سرمایه‌گذاری می‌کنند.
علاوه‌بر نقدینگی، توجه به حجم بازار صنعت NFT نیز بسیار مهم است. در زمان نگارش این مقاله، حجم بازار NFT تقریباً ۴۰میلیارد دلار است و افزایش یا کاهش این تعداد به نوع NFTهای معامله‌‌شده بستگی دارد.

همان‌طور‌که می‌دانید، بازار NFT هنوز نوپاست. همین چند سال پیش، به‌ندرت کسی درباره NFT‌ها صحبت می‌کرد و از فروش آثار هنری دیجیتالی خبری نبود. با آنکه این حوزه امروزه در کانون توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است، این احتمال وجود دارد که محبوبیت و علاقه کاربران به توکن‌های غیرمثلی مانند بسیاری از محصولات یک‌شبه فروکش کند. ازاین‌رو، اگر می‌خواهید NFT را به‌عنوان سرمایه‌گذاری بلندمدت بخرید، حتماً به این نکات توجه کنید.

چطور سرمایه‌گذاری موفقیت‌آمیزی در پروژه NFT داشته باشیم؟

برای انتخاب و سرمایه‌گذاری در پروژه NFT، روی نکات زیر تمرکز کنید:

• کیفیت طراحی
• تیم توسعه‌دهنده
• تعداد دنبال‌کننده
• کامیونیتی یا جامعه علاقه‌مندان
• حجم معاملات فراوان
• کمیابی NFT
• قیمت فعلی NFT
• پلتفرم‌های پشتیبانی‌کننده
• نقشه راه مجموعه

تاریخ‌های مهم ازجمله ایردراپ‌ها و رویدادهای اخیر و پاداش‌ها و گاهی اوقات همکاری‌ها و مشارکت‌ها نکات مهم دیگری هستند که باید مدنظر قرار دهید.

جمع‌بندی

در سال‌های اخیر، NFTها توانسته‌اند به جایگاه مهمی در میان کاربران دست پیدا کنند. در‌حال‌حاضر، نمی‌توان پایانی برای رشد مداوم ارزش و مطلوبیت ان‌اف‌تی‌ها متصور شد.

در‌کنار همه اتفاقات مثبت این صنعت، تعداد زیادی از کلاه‌برداران در این حوزه مشغول فعالیت هستند و هدفشان کسب درآمد از ناآگاهی کاربران است. به‌همین‌دلیل، هنگام سرمایه‌گذاری در پروژه NFT باید دقت بیشتری به‌خرج دهید و نکاتی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردیم، در نظر بگیرید.

سؤالات متداول

References

1. ^{^}NFT چیست؟ راهنمای جامع توکن‌های غیرمثلی (arzdigital.com)
2. ^{^}آشنایی با ۴ کاربرد NFT در دنیای واقعی (arzdigital.com)
3. ^{^}سورر (Sorare) (sorare.com)
4. ^{^}توکن‌های غیرمثلی فیلمی (Film NFT) چیست؟ (arzdigital.com)
5. ^{^}ان‌اف‌تی‌فای (NFTfi) چیست؟ (arzdigital.com)
6. ^{^}F-NFT یا NFT تقسیم‌شده چیست؟ روشی متفاوت برای خرید توکن‌های غیرمثلی (arzdigital.com)